Bismillahirrahmanirrahim
Bazı kesim insanlar, istiva malumdur, keyfiyetini bilemeyiz deyip sözleri ile çelişerek keyfiyet biçiyorlar. Bunuda El ,Ayak, Baldır isnat'ı ile Allah'ın zatı hakkında mücessimeye gidiyorlar. Bunlarıda rivayetlerle(resule atfen olan hadislerle, yani sözlerle) yapıyorlar. Ayrıca kuranı kerimdeki müteşabih ayetlerin varlığına itiraz edememelerine rağmen,El ,yüz, Allahın evi,Arş'a istiva gibi müteşabih ayetlerin ardına olduğu şekli ile düşüyorlar. Yani, Allaha El, yüz, mekan biçiyorlar. Allah cc sınırlayarak cisimleştiriyorlar,maddeleştiriyorlar. Gerçi sorsanız maddenin keyfiyetinide bilmezler!!! Bu kişilerin işleri güçleri Allaha mekan tayin etmek, Allah nerdedir sorusuna cevablar aramaktan ibaret. Bu kişi ve akımları isim olarak zikretmeyeceğiz. Nede olsa birgün karşılaşırsınız .
Ali imran 7: Sana Kitab'ı indiren ''O''dur. Onun (Kur'an'ın) bazı âyetleri muhkemdir ki, bunlar Kitab'ın esasıdır. Diğerleri de müteşâbihtir. ''Kalplerinde eğrilik olanlar'', fitne çıkarmak ve onu tevil etmek için ondaki MÜTEŞABİH âyetlerin peşine düşerler. ''Halbuki Onun tevilini ancak Allah bilir''. İlimde yüksek pâyeye erişenler ise: Ona inandık; hepsi Rabbimiz tarafındandır, derler. (Bu inceliği) ancak aklıselim sahipleri düşünüp anlar.
Allah cc hakkında en doğru bilgi, Ancak Allah cc tarafından verilebilir. Zanlara dayalı yorumlarla değil.
BAKARA 169: O, size ancak kötülüğü, hayâsızlığı ve Allah’a karşı bilmediğiniz şeyleri söylemenizi emreder.
Bu duruma örnek bir kaç ayet zikredelim
BAKARA 118: İlmi olmayanlar da: «Ne olur Allah bizimle konuşsa, yahut bize bir mucize gelse!» dediler. Bunlardan öncekiler de tıpkı bunların dedikleri gibi demişlerdi. Kalpleri birbirine benzedi. Cidden gerçekleri bilmek isteyen bir ümmet için Biz mucizeleri açık bir şekilde gösterdik.
EN'AM 91: Allah insana hiçbir şey indirmemiştir. demekle, Allah'ı gereği gibi tanıyamadılar. De ki: «Musa'nın insanlara bir nur ve hidayet olmak üzere getirdiği Kitab'ı kim indirdi? -Ki siz onu parça parça kağıtlar haline getiriyor ve bunları ortaya atıyorsunuz ama bir çoğunu gizliyorsunuz.- Bununla beraber şimdi size -ne sizin, ne atalarınızın- bilmediği hakikatler öğretilmekte. (Onlara cevaben): «Allah.» de, sonra bırak onları daldıkları batakta oynayıp dursunlar.
ARAF 28: Çirkin bir iş işledikleri vakit, “Biz atalarımızı bunun üzerinde bulduk, Allah da bize bunu emretti” derler. De ki: “Şüphesiz, Allah çirkin işleri emretmez. Siz bilmediğiniz şeyleri Allah’ın üzerine mi atıyorsunuz?”
İSRA 67: Denizde başınıza bir bela geldiği zaman, O'ndan başka yalvardıklarınız kaybolur; derken O, sizi kurtarıp karaya çıkarınca da yüz çevirirsiniz. Zaten insan çok nankördür.
HAC 74: Allah’ın kadrini gereği gibi bilemediler. Şüphesiz Allah kuvvetlidir, mutlak güç sahibidir.
LOKMAN 33: Ey İnsanlar! Rabbinize karşı gelmekten sakının. Ne babanın evlâdı, ne evlâdın babası nâmına bir şey ödeyemeyeceği günden çekinin. Bilin ki, Allah'ın verdiği söz gerçektir. Sakın dünya hayatı sizi aldatmazsın ve şeytan, Allah'ın affına güvendirerek sizi kandırmasın.
FUSSİLET 22: Siz ne kulaklarınızın, ne gözlerinizin, ne de derilerinizin aleyhinize şahitlik etmesinden sakınmıyordunuz, yaptıklarınızdan çoğunu Allah'ın bilmeyeceğini sanıyordunuz.
BELED 5: O, kendisine karşı kimse güç yetiremez mi sanıyor?
6: “Yığınla mal harcadım” diyor.
7: Onu bir gören olmadı mı zann ediyor?
8: Biz ona iki göz vermedik mi?
9: Bir dil ve iki dudak?
ŞURA 31: Yeryüzünde O’nu âciz bırakamazsınız. Sizin için Allah’tan başka ne bir dost nede bir yardımcı vardır
Zan ile hüküm vermenin yeri kuranda açıkça bildirilmiş.
YÛNUS 36: Onların çoğu ancak zannın ardından gider. Oysa zan, hak namına hiçbir şeyin yerini tutmaz. Şüphesiz Allah, onların yapmakta olduklarını hakkıyla bilendir.
O yüzden Özellikle Allah cc. hakkında konuşan bir kulun çok dikkat etmesi gerekir. Rabbimiz, zatı hakkında bize bilgi verirken şefkat ve merhametinin eseri olarak, insan tasavvurunun alabileceği benzetmeler yapmıştır. Teşbih ayetlerinide Tenzih ile bitirirek hataya düşmememiz için dikkat çekmiştir.İnsanoğluna bilmesi gerekeni bildirmiş,bu benzetmelerin tümü fiiliyata,güç ve kudretine dikkat çekmek içindir.Bazılarının dediği gibi,el, Ayak, yüz , Baldır değil !!! Bu tip kişiler kelamcıları yerden yere vurmalarına rağmen en ağır kelamı eden kendileridir. Bunun nedenide tevbe 31 ile muhatab olmalarıdır.Konumuz Arşa istiva olduğu için, müteşabih ayetlerle ilgili başka bir sayfaya bırakarak, şimdilik geçiyoruz.
Allah cc yarattığı varlıklar üzerinde yegane mutlak otorite ve hüküm sahibidir. Kuranı kerim bunun yazılı delili, varlık alemide kevni delilleridir. Herşey O nun koyduğu yasalar içerisinde kendisine takdir edilen ecele doğru subh etmektedir.
Amacımız,Kur'an ı kerimden Arşa istiva ve arş kelimesinin kuranda geçtiği ayetleri siyak ve sibağı ile toplamak (mümkün olduğunca kısa).Aslen bakıldığında, Kur'an ı kerimin Arşa istivanın keyfiyetinin açılımı,bir tefsiri olduğunuda söyleyebiliriz. Arşa istivanın malumiyetini ve keyfiyetini anlayabilmek için.
Bu anlamda hem yaratılmış olan kainat( görülen ve görünmeyenlerle) hemde Allah Resulune gelen vahy ,Er Rahman olan Allah azzenin,yüce taht(arşı âlâ) ın sahibi(rabbi) olduğuna mutlak otorite,hakim ve yaratıcı olduğunu ,bildirildiği kadarı ile keyfiyetini anlamaya çalışacağız. Ve bunu kuranı kerimden(Rabbimizin ayetlerinden) yapacağız inşaallah.
ARŞ= Mülkiyet,Hüküm;Hakimiyet/Egemenlik,İktidar, Saltanat,Herşeye güç yetirme,Taht,Gözetleme ve yönetme, Herşeyi idare etme anlamlarına gelir.
Klasik ve modern bütün müslüman(Allaha teslim olmuş) müfessirler ARŞ sözcüğünün kuranda geçen bu mecazi kullanımının, Allahın cc bütün yarattıkları üzerindeki mutlak hüküm ve iktidarını ifade ettiği görüşündedirler. Dikkate değer bir hususta şudurki, kuranda Allahın cc. kudret ve iktidar makamına oturduğundan, kurulduğundan(arşa istiva ettiğinden) söz eden ayetlerin tümünde bu ifade Allahın cc. alemleri yaratmasına ilişkin bir açıklama ile bağlantılı olarak geçmektedir
ALLAHIN ARŞA İSTİVA ETMESİ
''Allah cc'nun Arşa istivası ile ilgili ayetler müteşabih ayetlerdir''
Arş'a kurulmak, İşleri çekip çevirmek, meselelerin denetimini elinde bulundurmak
